Dược sĩ Phương Lam
Có rất nhiều nguyên nhân gây rối loạn nhận thức và phụ thuộc vào từng nguyên nhân mà bệnh có những biểu hiện ở từng người khác nhau từ mức độ nhẹ cho đến nặng.
Rối loạn nhận thức là một trong các dạng rối loạn về sức khỏe tâm thần có nguyên nhân chủ yếu do suy giảm chức năng não bộ gây ảnh hưởng lớn đến khả năng nhận thức như: ghi nhớ, tập trung hay giải quyết các vấn đề,... Vậy chính xác thì các nguyên nhân gây rối loạn nhận thức là gì? Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!
Xem thêm:
4 Nguyên nhân gây rối loạn nhận thức
Não bộ là cơ quan chỉ huy điều khiển mọi khả năng hoạt động và chức năng của cơ thể bởi vậy khi não bộ gặp các vấn đề bất thường như bệnh lý, tổn thương hay sang chấn sẽ dẫn đến tình trạng suy giảm chức năng não bộ điển hình là rối loạn nhận thức.
Rối loạn nhận thức do tai biến mạch máu não
Tai biến mạch máu não hay đột quỵ não là hiện tượng lưu lượng máu lên não giảm đi hoặc các mạch máu trong não bị tắc, vỡ. Não bộ là nơi cần được cung cấp oxy nhiều, liên tục và não cũng là bộ phận tiêu tốn 20% năng lượng của cơ thể để có thể vận hành hoạt động của mình.
Khi tình trạng này xảy ra, việc cung cấp máu lên các cơ quan não bộ bị ngưng trệ khiến cho các tế bào thần kinh bị thiếu oxi và năng lượng dẫn đến hoại tử.
Tai biến mạch máu não là nguyên nhân phải kể đến đầu tiên gây nên tình trạng rối loạn nhận thức. Khi các tế bào não bị chết, khả năng nhận thức của não bộ bị suy giảm để lại nhiều biến chứng khác nhau.
Tùy vào phần não bộ bị tổn thương mà những người bị tai biến sẽ có những biểu hiện của rối loạn khả năng nhân thức khác nhau, trong đó những biến chứng phổ biến nhất là:
- Suy giảm trí nhớ
- Mất trí nhớ hoàn toàn
- Lú lẫn, thờ ơ với mọi việc
- Ảo giác, hoang tưởng
Đột quỵ hay tai biến mạch máu não là căn bệnh có thể xảy ra bất cứ lúc nào mà không có dấu hiệu báo trước.
Hơn nữa bệnh ảnh hưởng trực tiếp đến não bộ - cơ quan điều khiển mọi chức năng của cơ thể, để lại nhiều biến chứng khó lường gây tàn phế và thậm chí tử vong nên mọi người cần chủ động phòng ngừa căn bệnh này.
Một chế độ sinh hoạt khoa học (chế độ ăn cung cấp đầy đủ các dưỡng chất, thời gian làm việc nghỉ ngơi hợp lí) kết hợp với việc tập thể dục mỗi ngày chắc chắn sẽ giúp bạn phòng tránh tai biến mạch máu não hiệu quả - nguyên nhân gây rối loạn nhận thức ở mỗi người.
Rối loạn nhận thức do tổn thương não bộ
Ai cũng ý thức được rằng não là bộ phận quan trọng nhất trên cơ thể con người nhưng không phải ai cũng có thể tránh được hết các bệnh lý hay tổn thương não bộ.
Có nhiều lý do dẫn đến các tổn thương não hay còn gọi là chấn thương sọ não - nguyên nhân gây rối loạn nhận thức, phổ biến nhất là:
- Tai nạn giao thông
- Tai nạn lao động
- Hành động bạo lực
- Chấn thương trong khi chơi thể thao
- Va đập mạnh vùng đầu
Được bao bọc trong khung xương của hộp sọ, não là một chất sệt lơ lửng trong một biển dịch não tủy. Mặt ngoài của hộp sọ phẳng nhưng mặt trong thì lại gồ ghề.
Chính cấu trúc này có thể gây nên những tổn thương đáng kể trong những chấn thương vùng đầu vì mỗi khi va chạm mạnh, não bộ sẽ bật lên nẩy lại vào cấu trúc xương bên trong hộp sọ.
Các bệnh lý não bộ khác
Ngoài những tổn thương não bộ, các bệnh lý não cũng là nguyên nhân gây rối loạn nhận thức một cách trực tiếp. Não bộ có thể bị ảnh hưởng do:
- Độc tố thần kinh
- Nhiễm trùng não
- U não
- Viêm màng não
- Viêm não
Khi não bộ bị tổn thương do chấn thương hay do các bệnh lý não bộ, các đường truyền thần kinh thông thường bị đứt gây nên tình trạng mất ý thức (rối loạn nhận thức).
Nó để lại những thương tổn trải rộng và thiệt hại lớn về hệ thần kinh, người bệnh dễ bị suy giảm nhiều chức năng khác nhau của cơ thể điển hình là những sai lệch về nhận thức, hành vi và trí nhớ, tình trạng thực vật dai dẳng hoặc thậm chí tử vong.
Ở những bệnh nhân bị chấn thương não và phải mang di chứng, việc họ có thể phục hồi sức khỏe tới mức độ nào, có khả năng tự chủ hay không hoặc có thể tiếp tục làm việc hay không phụ thuộc rất nhiều vào quá trình phục hồi chức năng sau sang chấn.
Rối loạn nhận thức do thoái hóa tế bào thần kinh não
Thoái hóa tế bào thần kinh não dần theo tuổi tác là nguyên nhân gây rối loạn nhận thức và vô số căn bệnh khác với tên gọi chung là sa sút trí tuệ. Biểu hiện rõ nhất là rối loạn nhận thức do Alzheimer, một chứng mất trí nhớ phổ biến thường xảy đến với những người từ 65 tuổi trở lên.
Khi bệnh tiến triển, bệnh nhân sẽ thấy các triệu chứng như:
- Tâm trạng thay đổi, hay khó chịu
- Hay nhầm lẫn, quên những việc vừa mới xảy ra
- Mất khả năng phân tích ngôn ngữ
- Mất trí nhớ dài hạn
- Suy giảm chức năng các giác quan
Từ suy giảm, lâu dần một số chức năng sẽ mất đi, cuối cùng dẫn đến cái chết do suy kiêt. Thông thường, bệnh Alzheimer phát triển âm thầm trong một thời gian dài trước khi xuất hiện những triệu chứng có thể phát hiện được bệnh.
Trong thời gian đầu, bệnh không biểu hiện ra ngoài hoặc chỉ là những biểu hiện rất nhẹ mà người bệnh không mấy bận tâm. Khi các triệu chứng bệnh bộc lộ thì người bệnh chỉ có thể sống được 7-10 năm nữa.
Thoái hóa tế bào thần kinh não là nguyên nhân gây rối loạn nhận thức thường gặp ở người cao tuổi và tuổi càng cao thì nguy cơ mắc bệnh càng tăng.
Hiện nay khoa học vẫn chưa xác định được chính xác nguyên nhân và tiến triển của căn bệnh này. Một số yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng mắc bệnh alzheimer là: di truyền, bệnh tim mạch, các bệnh lý não bộ (viêm não, u não, nhiễm trùng não,...)...
Y học hiện nay chưa tìm ra phương pháp điều trị triệt để căn bệnh này, các phương pháp điều trị hiện tại chỉ giúp giảm một phần triệu chứng bệnh và làm chậm tiến triển của bệnh chứ không thể ngăn chặn hoàn toàn diễn tiến căn bệnh.
Rối loạn nhận thức do thiểu năng tuần hoàn não
Thiểu năng tuần hoàn não (hay rối loạn tuần hoàn não) là tình trạng thiếu máu cung cấp cho não, oxi và các dưỡng chất lên não giảm khiến não bộ không đủ năng lượng để hoạt động làm ảnh hưởng đến các hoạt động chức năng não.
Thiểu năng tuần hoàn não là một trong những nguyên nhân gây rối loạn nhận thức. Căn bệnh này gặp xảy ra phổ biến nhất ở người trung niên và cao tuổi, đặc biệt là những người lao động trí óc với các nguyên nhân chính sau:
- Rối loạn huyết áp
- Xơ vữa động mạch
- Bệnh tim mạch
- Chấn thương
- Các bệnh lý não bộ
- Căng thẳng thần kinh trong thời gian dài
- Chế độ ăn uống không khoa học
- Lối sống mất cân bằng
- Ô nhiễm môi trường
Người bị thiểu năng tuần hoàn não sau một thời gian sẽ dẫn đến rối loạn nhận thức. Một số triệu chứng của thiểu năng tuần hoàn não - nguyên nhân gây rối loạn nhận thức:
- Đau nhức đầu: thường đau khu trú vùng chẩm gáy - trán
- Hoa mắt chóng mặt: thường thấy tối sầm mặt lại khi thay đổi tư thế đột ngột từ ngồi/ nằm sang đứng, hơi loạng choạng khi đi hoặc đứng, mọi thứ quay tròn không đứng yên.
- Rối loạn về cảm giác: những cảm giác không thật, tê bì ở đầu ngón tay chân, cảm giác như có kiến bò.
- Rối loạn về cảm xúc: dễ cáu, dễ xúc động và hay khó chịu.
- Rối loạn về giấc ngủ: khó ngủ, mất ngủ dài ngày.
- Rối loạn trí nhớ: hay đãng trí, suy giảm trí nhớ, nhớ những việc từ rất lâu rồi nhưng lại không nhớ được những sự việc mới xảy ra.
Mặc dù các căn bệnh như thiểu năng tuần hoàn não hay đột quỵ thường được cho là chỉ xảy ra ở những người từ 40 tuổi trở lên.
Nhưng do cuộc sống hiện đại với nền công nghệ phát triển, áp lực học tập làm việc lớn bên cạnh đó, tình trạng thực phẩm bẩn hay nhiễm hóa chất độc hại càng ngày càng khó kiểm soát, thống kê hiện nay cho thấy các căn bệnh về não bộ đang ngày càng có xu hướng “trẻ hóa”.
Để tránh tình trạng thiểu năng tuần hoàn não gây rối loạn nhận thức, thay vì đồ ăn nhanh, chúng ta nên có những chế độ ăn uống hợp lý, khoa học, tập thể dục mỗi ngày để nâng cao sức đề kháng và tăng cường sức khỏe.
Tham khảo:
Hy vọng bài viết trên cung cấp cho các bạn đọc những thông tin chi tiết về nguyên nhân gây rối loạn nhận thức.
Nếu còn bất cứ thắc mắc nào về các nguyên nhân gây rối loạn nhận thức hãy liên hệ với chúng tôi theo hotline: 0968.570.188 hoặc truy cập website dichungnao.info để được các chuyên gia tư vấn và giải đáp thắc mắc.
